Τρίτη 27 Σεπτεμβρίου 2016

Ετεροκανονικότητα-Ομοκανονικότητα: όψεις του ίδου νομισματος 
Η ομοκανονικότητα και η ετεροκανονικότητα έχουν κοινό σημείο την κανονικότητα. Και τι είναι κάτι κανονικό και τι όχι; Κανονικό είναι αυτό που εναρμονίζεται με τις κυρίαρχες αξίες των οποίων η επικράτηση είναι μια βαθειά και χρόνια διαδικασία. Είσαι λοιπόν κανονικός-ή, όταν γεννιέσαι σε μια οικογένεια που έχει δύο γονείς, οι οποίοι είναι αρσενικού και θηλυκού φύλου απαραίτητα και είσαι ακόμα πιο κανονικός αν έχεις γιαγιά και παππού. Πηγαίνεις στο σχολείο και εκεί αναπτύσσεις και εξελίσσεις όλες αυτές τις συμπεριφορές που έμαθες στην οικογένειά σου. Μέσα από τέτοιου είδους διαδικασίες «νομιμοποιείται» η ετεροκανονικότητα, δηλαδή η ετεροφυλοφιλία. (που πληρεί αυτά τα κριτήρια. Ένας άντρας, μια γυναίκα που θα κάνουν παιδιά. οτιδήποτε έξω από αυτό πέφτει στη σφαίρα της “ιδιατερότητας”)
Η ετεροκανονικότητα στηρίζεται στην ιδέα ότι οι άνθρωποι διακρίνονται σε δύο διακριτές και συμπληρωματικές κατηγορίες: το αρσενικό και το θηλυκό. Οι σεξουαλικές και συζυγικές σχέσεις είναι «φυσιολογικές» μόνο όταν αφορούν ανθρώπους διαφορετικού φύλου, ενώ το κάθε φύλο έχει ορισμένους «φυσικούς» ρόλους στη ζωή. Σε μια ετεροκανονική κοινωνία, οι άντρες και οι γυναίκες θεωρούνται ότι συμπληρώνουν ο ένας τον άλλον σε βιολογικό και κοινωνικό επίπεδο και η συμπλήρωση αυτή έχει ως βασικό της γνώμονα την αναπαραγωγή. Και οι δύο είναι απαραίτητοι για την τεκνοποιία και, ως εκ τούτου, το ζεύγος άντρα και γυναίκας θεωρείται ο κανόνας. Έτσι, το βιολογικό φύλο, η έμφυλη ταυτότητα και οι έμφυλοι ρόλοι πρέπει να ευθυγραμμίζονται είτε με τις αρσενικές είτε με τις θηλυκές νόρμες και η ετεροφυλοφιλία θεωρείται ότι είναι ο μοναδικός «φυσιολογικός» σεξουαλικός προσανατολισμός. Η ετεροκανονικότητα εκφράζεται μέσα από την κοινωνική συμπεριφορά, την οικογένεια, τους θεσμούς και τον νόμο, τοποθετώντας οτιδήποτε άλλο σε μια ακατάλληλη ζώνη. Από την άλλη αναγνωρίζουμε και άλλη μια κανονικότητα. Την ομοκανονικότητα. Μιλάμε για ομοκανονικότητα όταν διαπιστώνουμε ότι οι κυρίαρχες αξίες που επικρατούν στην ετεροκανονική κοινωνία αναγνωρίζονται και εφαρμόζονται και από τους ομοφυλόφυλους. Αναπτύσσουν με άλλα λόγια συμπεριφορές με βάση τον έμφυλο δυισμό και υιοθετούν τους αντίστοιχους ρόλους. Γιατί όμως να μας κάνει εντύπωση μια τέτοια παραδοχή; Μια απάντηση είναι ότι σε μια κοινωνία όπου η ετεροφυλοφιλία είναι η κυρίαρχη αξία, το να διεκδικείς ένα διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό είναι κάτι ριζοσπαστικό. Οπότε εκ των πραγμάτων περιμένεις κάτι διαφορετικό. Τι γίνεται όμως όταν αντί για κάτι διαφορετικό βλέπεις να αναπαράγονται οι ίδιες συμπεριφορές που εντοπίσαμε και στην ετεροκανονικότητα; Προφανώς μια ψύχραιμη αντιμετώπιση είναι η αναζήτηση των αιτίων. Μεγάλο ρόλο παίζουν τα μέσα αναπαράστασης της κανονικότητας. Ως τέτοια αναγνωρίζουμε καταρχήν την οικογένεια και κατά δεύτερον το σχολείο. Η οικογένεια θεωρείται ο στυλοβάτης και το κύτταρο αυτής της κοινωνίας, ένας ολοκληρωμένος οργανισμός. Η σημασία και η σπουδαιότητα του ατόμου συχνά εγλωβίζεται και κρύβεται κάτω από το βαρύ φορτίο της οικογένειας. Μέσα στο στενό πλαίσιο της οικογένειας, το υποκείμενο μπαίνει στη διαδικασία να αναζητήσει την ταυτότητά του προκειμένου να ενταχθεί κοινωνικά και να ανεξαρτητοποιηθεί. Η οικογένεια καταρχήν αλλά και το σχολείο στη συνέχεια το εγκλωβίζουν σε συκεκριμένες επιλογές και νόρμες ενώ εξαφανίζουν τη δυνατοτητα ύπαρξης εναλλακτικών επιλογών. Με αυτό τον τρόπο το βιολογικό φύλο φυσικοποιείται. Η βιολογία αποτελεί ακόμη και σήμερα ένα από τα κυριότερα μέσα σύστασης, εδραίωσης και επιβολής ποικίλων ιεραρχικών κατηγοριοποιήσεων και «διαφορών». Αποτέλεσμα αυτής της φυσικοποίησης είναι η νομιμοποίηση κοινωνικών σχέσεων, σχέσεων εξουσίας, ως οικουμενικών, αναλλοίωτων στο χρόνο, αναπόφευκτων «βιολογικών δεδομένων». Ιδιαίτερα στην περίπτωση των έμφυλων σχέσεων, παρ’ όλες τις αμφισβητήσεις της «φυσικότητας» από την κοινωνική θεωρία, η οποία αναπτύχθηκε τόσο στο χώρο των κοινωνικών επιστημών όσο και σε εκείνο των κοινωνικών κινημάτων, ο λόγος περί «φυσικών», «βιολογικών» διαφορών, στις οποίες ανάγονται κοινωνικές διαφοροποιήσεις ανάμεσα στα φύλα, φαίνεται να είναι ακόμη ισχυρός και αυτονόητος. Η αναπαραγωγή αυτού του δυισμού συμβάλλει στην απομόνωση και στην απόρριψη οποιασδήποτε άλλης σεξουαλικής έκφρασης και επιθυμίας ενώ παράλληλα αυτά τα ισχυρά κοινωνικά, ηγεμονικά ετερόφυλα πρότυπα βρίσκουν τους τρόπους να μεταπηδούν και σε ριζοσπαστικότερες σεξουαλικές εκφράσεις. Θα ήταν ωστόσο παράλειψη η μη αναφορά σε κοινωνίες που ξεπέρασαν αυτόν τον δυισμό και δημιούργησαν καινούριες κοινωνικές δομές ενώ ξεπεράστηκε στην πράξη και ο δυισμός. Καταρχήν αξίζει αναφορά η κοινωνία των bugis στην Ινδονησία. Η κοινωνία των Bugis στην Ινδονησία αναγνωρίζει επίσημα πέντε φύλα (ψυχολογικά φύλα): γυναίκες, άντρες, γυνοαρσενικά (calabai), αντροθηλυκά (calalai), και μεταφυλικά άτομα (bissu, metagender), και τρία γένη (σωματικά φύλα): θηλυκά, αρσενικά, και intersex. Στη κοινωνία των Bugis οι θηλυκές γυναίκες (female women, θηλύκή ανατομία και γυναικείο κοινωνικό φύλο) ονομάζονται makunrai, και οι αρσενικοί άντρες (male men, αρσενική ανατομία και αντρικό κοινωνικό φύλο) ονομάζονται oroane. Αυτές οι κοινωνικές κατηγορίες είναι παρόμοιες με αυτές που έχουμε στη Δύση, αλλά οι Bugis έχουν προχωρήσει παραπέρα και έχουν ενσωματώσει στη κοινωνία τους κι άλλα φύλα καθώς και τα intersex άτομα, κι έτσι οι Bugis έχουν τρία είδη έμφυλου σώματος και πέντε είδη έμφυλης κοινωνικής ζωής. Οι Bugis εμφανίζονται πιο προχωρημένοι όσον αφορά στην ελευθερία του φύλου σε σχέση με τους δυτικούς. Μια πιθανή εξήγηση θα μπορούσε να αποδοθεί στην άνοδο μεγάλων οργανωμένων εξουσιαστικών συστημάτων στο Δυτικό κόσμο (καπιταλισμός, υπερ-οργανωμένη θρησκεία με νομική δύναμη πχ Ιερά Εξέταση) όπου ο άνθρωπος λογίζεται ως μονάδα εργασίας και όχι ως ισότιμο ον, και άρα η οποιαδήποτε διαφορετικότητα (είτε είναι το εναλλακτικό φύλο είτε είναι η ανεξιθρησκεία) καταπατείται από τους φορείς της εξουσίας ως ανάρμοστη συμπεριφορά για τα "ρομποτάκια" και αυτό επιβάλλεται με τη βία ως αντισεξουαλική και αντιφυλική τρομοκρατία (πχ εκτελέσεις ομοφυλοφίλων και αρσενικών με γυναικεία ρούχα παλιότερα καθώς και καταναναγκαστικό χημικό ευνουχισμό στον 20ο αιώνα όπως στον επιστήμονα πληροφορικής Alan Turing στη Βρετανία μόλις απεκάλυψε κατά τη διάρκεια κατάθεσης σε αστυνομικό τμήμα πως διατηρούσε σχέση με άλλον άντρα). Ένα ακόμη παράδειγμα προέρχεται από το Μεξικό. Όταν ο Άγιος έφτασε στη Χουσιτάν, παραπάτησε, σκόνταψε και όλες οι Μούσες που είχε στο τσουβάλι του, του έπεσαν εκεί. Από τότε η πόλη αυτή του Νοτιοανατολικού Μεξικού γνωρίζει μια απρόσμενη, όχι μόνο για το Μεξικό αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο, σεξουαλική απελευθέρωση. Οι ομοφυλόφιλοι άνδρες που το επιθυμούν, κυκλοφορούν ντυμένοι γυναίκες, και ζουν μια ζωή μέσες-άκρες όμοια με αυτή των ετεροφυλόφιλων συμπολιτών τους. Στη Χουσιτάν οι Μούσες που κυκλοφορούν στο δρόμο όχι μόνο δεν κρύβουν, αλλά προβάλλουν με κάθε τρόπο την διαφορετικότητά τους. Κι οι συμπολίτες τους, απλά συνεχίζουν το δρόμο τους, χωρίς το θέαμα ενός άντρα που είναι ντυμένος, χτενισμένος και βαμμένος σαν γυναίκα να τους εντυπωσιάζει, να τους προκαλεί ή να τους κάνει να δυσφορούν. Οι ίδιοι(ες) λένε ότι ανήκουν στην κοινότητα των «ατρόμητων», «αυτών που δεν φοβούνται τον θάνατο» και κάθε χρόνο γιορτάζουν την επιθυμία τους και τη χαρά τους να είναι γυναίκες σε μια γιορτή στην οποία συμμετέχει ολόκληρη η πόλη... Αυτά τα παραδείγματα αποτελούν ρωγμές στο κατεστημένο της κανονικότητας. Όπως και αυτό που κάνουμε εμείς σήμερα εδώ. Το γεγονός ότι συζητάμε για ομο και ετερο κανονικότητα σημαίνει καταρχήν ότι βρισκόμαστε στο δρόμο της αμφισβήτησης και της ρήξης με το κυρίαρχο όπου κι αν εκφράζεται αυτό. Μέσα από τέτοιου είδους διαδικασίες, πολιτικές, κοινωνικές αλλά και μέσα από την προσωπική προσπάθεια του καθενός συντελλούνται τα θραύσματα στην κανονικότητα και κάπως έτσι βρίσκει τρόπο να περάσει αυτή τη φορά, όχι οι κυρίαρχες αξίες, αλλά η φαντασία και η δημιουργία που συντελλούν στην ενίσχυση της αποδόμησης των κυρίαρχων ταυτοτήτων και στην μετάβαση σε μια κατάσταση ρευστών ταυτοτήτων, στην οποία το υποκείμενο καταρχήν σκέφτεται και αμφισβητεί. Η σκέψη εξάλλου μπορεί να είναι πιο απελευθερωμένη από το σώμα και να το οδηγήσει και αυτό σιγά σιγά στη ρήξη και στην κοινωνική και ατομική απελευθέρωση. losotras


Ιστότοποι http://liquididentities.wordpress.com http://exandas.ert.gr/en/kentriko-eksantas/tainiothiki/oi-moyses-tis-xoytsitan http://www.scribd.com/doc/38020358/Bugis :Bugis, Ινδονησία: μια κοινωνία με πέντε φύλα - γυναίκες, άντρες, καλαμπάι, καλαλάι, μπισού

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου